Mẹo Lt chiến lược toàn cầu Cam kết và mở rộng của Mĩ La do tổng thống nào đề xuất 🆗
Kinh Nghiệm Hướng dẫn Lt kế hoạch toàn cầu Cam kết và mở rộng của Mĩ La do tổng thống nào đề xuất Chi Tiết
Dương Thế Tùng đang tìm kiếm từ khóa Lt kế hoạch toàn cầu Cam kết và mở rộng của Mĩ La do tổng thống nào đề xuất được Cập Nhật vào lúc : 2022-04-25 02:03:09 . Với phương châm chia sẻ Thủ Thuật về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi tham khảo nội dung bài viết vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Tác giả lý giải và hướng dẫn lại nha.
(LLCT) - Cho đến khi kết thúc Chiến tranh lạnh, Mỹ vẫn coi châu Âu là trọng điểm kế hoạch. Từ khi Bush (cha) lên cầm quyền, đồng thời với tăng cường thêm lực lượng ở châu Âu, Mỹ khởi đầu chuyển trọng tâm kế hoạch toàn cầu sang khu vực châu Á - Thái Bình Dương (CATBD) với mục tiêu duy trì địa vị siêu cường trong thế kỷ mới. Chiến lược đối với CATBD của cơ quan ban ngành sở tại B.Clintơn khởi đầu rõ nét hơn. Bản tuyên bố toàn diện nhất về chủ trương mới đối với khu vực đã được Winston Lord trình bày trước Ủy ban Đối ngoại Thượng viện: Đối với Mỹ, không còn khu vực nào quan trọng hơn CATBD và không còn khu vực nào khác có tầm quan trọng như vậy đối với Mỹ trong thế giới mới.
Dưới thời của cơ quan ban ngành sở tại Obama tiếp tục kể thừa chủ trương đối với khu vực CATBD của những đơn vị ban ngành sở tại tiền nhiệm với kế hoạch “xoay trục” - “Tái cân đối” đối với khu vực CATBD gồm có những tiềm năng, nội dung, giải pháp kế hoạch là một tổng thể toàn diện (cả chính trị, kinh tế tài chính, văn hóa, quân sự và ngoại giao), có quan hệ biện chứng với nhau; việc triển khai có tiềm năng rõ ràng, có trọng tâm, trọng điểm.
1. Mục tiêu, nội dung, giải pháp thực hiện kế hoạch quay trở lại châu Á - Thái Bình Dương của Mỹ lúc bấy giờ với chủ trương “xoay trục” - “Tái cân đối”
Mục tiêu rõ ràng trước mắt: Mỹ tiếp tục can dự vào khu vực CATBD để duy trì quyền lợi kinh tế tài chính, quyền lực chính trị, văn hóa, sức mạnh quân sự và ngoại giao, nhất là để kiềm chế những nước thách thức vai trò vượt trội của Mỹ trong những khu vực này và trên toàn thế giới với những tiềm năng: 1) Về kinh tế tài chính: nhằm mục đích đưa nước Mỹ thoát khỏi khủng hoảng rủi ro cục bộ và suy thoái kinh tế tài chính, tiếp tục là đầu tàu kinh tế tài chính của khu vực và thế giới; 2) Về chính trị: Mỹ muốn có tiếng nói quyết định tại những forum, những tổ chức, những link trong khu vực, trên cơ sở đó tiếp tục xác định vị thế, vai trò là trung tâm lãnh đạo thế giới; 3) Về văn hóa: tiếp tục truyền bá những giá trị Mỹ, nhất là tự do, dân chủ, nhân quyền, dân tộc bản địa, tôn giáo, đưa văn hóa Mỹ thâm nhập ngày càng mạnh mẽ và tự tin vào khu vực; 4) Về quân sự: đối phó với việc tăng cường sức mạnh quân sự của những cường quốc trong khu vực, nhất là Trung Quốc, tương hỗ cho những đồng minh thân cận duy trì sức mạnh vượt trội về quân sự và răn đe tiến công những nước; 5) Về ngoại giao:tăng cường củng cố quan hệ với những đồng minh để tạo sự cân đối kế hoạch giữa Đông và Tây, giữa châu Âu, châu Á, châu Mỹ, giữa nước Mỹ với những trung tâm quyền lực chính trị, sức mạnh kinh tế tài chính, quân sự trên thế giới; thu hút những nước khác đi theo Mỹ làm đối trọng với những nước trong khu vực, trước hết là hình thành những liên minh mới để vây hãm, làm đối trọng với Trung Quốc, sau đó là Nga...
Mục tiêu cơ bản, lâu dài:đưa những nước đi theo quỹ đạo của chủ nghĩa tư bản do Mỹ đứng đầu; Phục hồi vị thế vai trò siêu cường duy nhất của Mỹ và làm bá chủ thế giới.
Để thực hiện tiềm năng trên, cơ quan ban ngành sở tại Obama đã nêu rõnội dung, giải pháp thực hiện:
Một là, tăng cường những quan hệ đồng minh bảo mật thông tin an ninh song phương với Nhật Bản, Nước Hàn, Ốxtrâylia, Thái Lan, Philíppin trên cơ sở duy trì đồng thuận về chính trị với những giá trị cốt lõi của quan hệ đồng minh; bảo vệ quan hệ đồng minh linh hoạt để đối phó những thách thức mới cũng như tận dụng thời cơ mới; bảo vệ kĩ năng phòng thủ và hạ tầng thông tin để răn đe bất kể sự khiêu khích nào.
Hai là, tăng cường quan hệ với những quốc gia mới nổi và những quốc gia tiềm năng như: Trung Quốc, Ấn Độ, Inđônêxia, Xinhgapo, NiuDilân, Malaixia, Mông Cổ, Việt Nam, Brunây và những quốc đảo ở Thái Bình Dương.
Ba là, tăng cường can dự những thể chế khu vực bằng phương pháp tiến hành tham gia đầy đủ những forum và tổ chức như ASEAN, APEC, EAS... và đóng vai trò tích cực trong việc xây dựng chương trình nghị sự của những forum này.
Bốn là, mở rộng quan hệ, mở rộng thương mại và đầu tư đối với khu vực thông qua APEC, G20 và Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) để thúc đẩy Open thị trường, giảm rào cản thương mại, tăng cường minh bạch và thực hiện cam kết thương mại công minh.
Năm là, tăng cường hiện hữu quân sự Mỹ tại khu vực, một mặt tiến hành “tân tiến hóa” những quan hệ quân sự với đồng minh ở Đông Bắc Á, mặt khác tìm cách tăng cường hiện hữu tại Đông Nam Á và Ấn
Độ Dương.
Sáu là, thúc ép những nước tiến hành cải cách nhằm mục đích tăng cường bảo vệ dân chủ, nhân quyền và tự do chính trị theo kiểu Mỹ và phương Tây.
2. Quá trình triển khai kế hoạch “xoay trục” - “tái cân đối” của Mỹ đối với châu Á - Thái Bình Dương
a) Về quân sự, tăng cường lực chống va đập lượng thủy quân và củng cố những liên minh quân sự song phương với những nước tại CATBD. Tại Diễn đàn Shangrila -2012, Mỹ xác định sẽ sắp xếp lại sức mạnh thủy quân theo hướng tăng cường triển khai tàu sân bay, tàu tuần dương, tàu khu trục, tàu chiến ven bờ và tàu ngầm ở Thái Bình Dương. Nhằm tái cần bằng sức mạnh quân sự tại khu vực, Bộ Quốc phòng Mỹ đã có những điều chỉnh nguồn lực nhanh gọn để thích ứng với kế hoạch mới của Mỹ tại CATBD. Dự tính đến năm 2022, Mỹ sẽ thay đổi tỷ lệ lực lượng thủy quân hiện hữu là 50-50 giữa hai khu vực thành 40% ở Đại Tây Dương và 60% ở Thái Bình Dương. Việc sắp xếp lại lực lượng thủy quân được cho phép Mỹ can dự nhanh hơn, dữ thế chủ động hơn vào diễn biến tình hình tại đây.
Những diễn biến trong thời gian mới gần đây ở CATBD đã tạo điều kiện cho Mỹ thực hiện việc tái xác lập lực lượng, kèm theo là không khí ảnh hưởng, trên nền của những căng thẳng mệt mỏi trong khu vực, rõ ràng là: ở Đông Nam Á, cuộc tranh chấp giữa Trung Quốc với Philíppin chung quanh bãi cạn Scarborough nổi lên từ giữa năm 2012 và tiếp tục trong năm 2013 đã tạo điều kiện để Mỹ hoàn toàn có thể tăng cường sự xuất hiện tại Philíppin, không loại trừ xác lập lại những địa thế căn cứ quân sự tại đây. Tình hình bảo mật thông tin an ninh khu vực Đông Bắc Á năm 2013 là địa bàn giúp Mỹ hoàn toàn có thể mạnh dạn triển khai kế hoạch “xoay trục” để “tái cân đối” lực lượng ở khu vực CATBD. Tình trạng căng thẳng mệt mỏi giữa Cộng hòa dân gia chủ dân Triều Tiên và Nước Hàn được đẩy lên đỉnh điểm vào thời điểm tháng 3-2013 đã tương hỗ cho Mỹ có cớ thực hiện hàng loạt cuộc tập trận chung Mỹ - Hàn, đồng thời triển khai thêm những trang thiết bị quân sự tân tiến trên bán đảo Triều Tiên, kể cả máy bay ném bom kế hoạch B-52. Sự xuất hiện trên bán đảo Triều Tiên của máy bay tàng hình B-2, con chủ bài trong lực lượng không quân kế hoạch Mỹ, là một thông điệp cứng rắn của Oasinhtơn với tiềm năng thể hiện cam kết “tái cân đối” trên thực tế. Tiếp đó, Mỹ thể hiện lập trường ủng hộ Nhật Bản trong tranh chấp giữa Nhật Bản và Trung Quốc chung quanh quần đảo Nhật Bản gọi là Senkaku, Trung Quốc gọi là Điếu Ngư, với việc xác định quần đảo Senkaku/Điếu Ngư nằm trong phạm vi của Điều 5 Hiệp ước bảo lãnh bảo mật thông tin an ninh Nhật - Mỹ. Điều đó nghĩa là nếu xung đột nổ ra chung quanh khu vực tranh chấp này, Mỹ sẽ đứng về phía Nhật Bản! Đến khi Trung Quốc bất thần tuyên bố về Vùng nhận dạng phòng không trên biển Hoa Đông, phản ứng của Mỹ khá nhanh, mạnh và nhất quyết. Không chỉ tuyên bố không công nhận vùng nhận dạng này của phía Trung Quốc, Mỹ còn điều hai máy bay B-52 không mang theo vũ khí, bay vào vùng nhận dạng rồi quay về.
Các kế hoạch điều chuyển lực lượng và trang thiết bị tới khu vực đã, đang và sẽ được triển khai gồm có: điều 2.500 lính thủy đánh bộ tới Darwin (Ốxtrâylia); thêm 1 tiểu đoàn lục quân tới Nước Hàn; 2 tàu khu trục phòng vệ tên lửa tới Nhật Bản, tăng cường những cuộc tập trận với đồng minh và thăm viếng quân sự tới những nước trong khu vực. Bộ Quốc phòng được đánh giá là có điều chỉnh trong việc tái cân đối lực lượng phản ứng nhanh và thống nhất so với những bộ ngành khác.
Mỹ xác định sự thiết yếu phải củng cố và phát triển những liên minh quân sự với tất cả những nước trong khu vực,đặc biệt đối với những nước Đông Nam Á hiện giờ đang có tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc trên biển Đông. Mỹ sẽ tăng cường hợp tác và làm sâu sắc hơn những quan hệ với Xinhgapo, Indônêxia, Malaixia và Ấn Độ, thậm chí cả Myanma.
Tại Shangrila -2012, Mỹ và Xinhgapođã đạt được một số trong những thỏa thuận hợp tác: Chính phủ Xinhgapo được cho phép 4 tàu tác chiến ven bờ của Mỹ đến thăm những địa thế căn cứ thủy quân ở nước này theo đúng cam kết trong Thỏa thuận khung kế hoạch giữa hai phía đã ký năm 2005; sử dụng cơ sở huấn luyện quân đội, diễn tập quân sự song phương là thành phố Murai và những tàu chiến Mỹ sẽ luân chuyển đến Xinhgapo. Đối với Philíppin, nơi Mỹ đang triển khai 600 binh sỹ chuyên tham gia những chiến dịch chống nổi dậy với quân đội Philíppin. Trong những cam kết, hai phía sẽ tăng cường diễn tập quân sự chung cũng như nâng cao kĩ năng phối hợp tác chiến giữa quân đội hai nước. Binh sỹ, tàu chiến, tàu sân bay của Mỹ được phép sử dụng những địa thế căn cứ không quân và thủy quân ở Subic và Clark. Đối với Thái Lan, trong khuôn khổ đồng minh, phía Mỹ đã đạt được ý định sử dụng địa thế căn cứ U - Tapao cho những hoạt động và sinh hoạt giải trí quân đội Mỹ trên danh nghĩa phục vụ mục tiêu nhân đạo, không ngoại trừ kĩ năng sử dụng để triển khai những chiến dịch lớn trong tương lai. Mỹ đáp ứng nhiều trang thiết bị mới cho Thái Lan, cũng như đẩy mạnh những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt diễn tập quân sự chung với những nước này. Đối với Việt Nam, sau 8 năm đối thoại về quốc phòng, đến năm 2011, hai nước Mỹ - Việt Nam đã ký được “Tuyên bố hợp tác sơ khởi về quân y”. Đến năm 2012, trong chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ tới Việt Nam, người phát ngôn của Lầu Năm Góc, Georger Little nhấn mạnh vấn đề: Mỹ củng cố cam kết lâu dài đối với việc thúc đẩy quan hệ quốc phòng song phương mạnh mẽ và tự tin với Việt Nam nhờ vào sự tin cậy và hiểu biết lẫn nhau.
b) Về kinh tế tài chính, cơ quan ban ngành sở tại Tổng thống Obama đang theo đuổi kế hoạch hai mũi nhọn về kinh tế tài chính tại khu vực. Theo đó sử dụng chủ trương ngoại giao để tương hỗ tăng trưởng kinh tế tài chính Mỹ (ngoại giao thương mua và bán mại), đồng thời sử dụng can dự kinh tế tài chính để tương hỗ cho những ưu tiên trong chủ trương ngoại giao.
Theo số liệu thống kê của Cơ quan đại diện thương mại Mỹ (USTR), ngay vào thời điểm năm 2009, tổng kim ngạch thương mại và dịch vụ giữa Mỹ và những nước thành viên APECđã là một trong,9 nghìn tỷ USD, 9 trong tổng số 15 thị trường xuất khẩu lớn số 1 của Mỹ nằm ở CATBD. Và năm 2012, Mỹ xuất khẩu lượng sản phẩm & hàng hóa trị giá 942 tỷ USD sang thị trường những nước CATBD, chiếm 61% tổng kim ngạch xuất khẩu của Mỹ. Thị trường CATBD đã tạo ra công ăn việc làm cho gần 3 triệu người Mỹ. Đầu tư của Mỹ vào khu vực này năm 2012 đạt 622 tỷ USD, tăng hơn 35% so với thời điểm Obama khởi đầu lên cầm quyền.
Mỹ xác định TPP là sự việc tập trung chủ chốt trong chủ trương thương mại của nước này tại CATBD, đồng thời là nền tảng cho chủ trương tái cân đối. Cuối năm 2005, những nước Brunây, Chilê, Niu Dilân và Xinhgapo đã ký một Hiệp định Thương mại tự do (FTA) với tên gọi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Tháng 9-2008, Mỹ tuyên bố tham gia TPP nhưng không phải gia nhập vào TPP cũ mà sẽ cùng những bên đàm phán một FTA hoàn toàn mới, tuy nhiên, vẫn lấy tên gọi là TPP. Sau đó, Ôxtrâylia, Pêru, Việt Nam, Malaixia, Canađa, Mêhicô và Nhật Bản lần lượt tham gia vào TPP, đưa tổng số thành viên TPP lúc bấy giờ lên thành 12. Bắt đầu khởi động từ tháng 3-2010, đàm phán TPP đến tháng 9-2014 đã trải qua hàng trăm phiên chính thức cũng như phiên thời điểm giữa kỳ và được dự báo hoàn toàn có thể hoàn tất trong nửa đầu năm 2015. TPP được kỳ vọng là quy mô mới về hợp tác kinh tế tài chính khu vực, tạo thuận lợi tối đa cho thương mại, đầu tư và nếu hoàn toàn có thể, sẽ trở thành hạt nhân để hình thành FTA chung cho toàn khu vực CATBD. Theo tính toán của Mỹ, đến năm 2025, TPP hoàn toàn có thể làm lợi thêm cho nền kinh tế tài chính Mỹ 70 tỷ USD mỗi năm.
Ngoài TPP, năm 2012, Mỹ đã hoàn tất Hiệp định thương mại tự do với Nước Hàn, đang tiến hành tham vấn Hiệp định khung về thương mại và đầu tư (TIFA) với Đài Loan và Hiệp định đầu tư song phương với Trung Quốc và Ấn Độ.
Các cơ quan tài chính liên bang đóng vai trò lớn trong can dự kinh tế tài chính của Mỹ với khu vực và đã chuyển hướng nguồn lực của tớ tới CATBD trong trong năm qua. Trong quá trình 2008-2013, nguồn lực của Ngân hàng Xuất nhập khẩu (Exim Bank) tại CATBD tăng 14 tỷ USD; nguồn lực của Tập đoàn đầu tư tư nhân hải ngoại (OPIC) tăng từ 1 tỷ lên 2,7 tỷ USD. Trong năm tài khóa 2013, 41% tổng tiêu pha của Cơ quan Phát triển và Thương mại Mỹ (USTDA) là tại khu vực CATBD. USTDA đã chi 7,5 triệu USD cho những chương trình tại Đông Á và 9,7 triệu USD tại Nam Á và Đông Nam Á, trong đó có những dự án công trình bất Động sản tại Inđônêxia và Việt Nam theo Sáng kiến Đối tác toàn diện Mỹ - CATBD vì Năng lượng Bền vững. Đồng thời, năm 2013, Mỹ cũng đưa ra những kế hoạch đẩy mạnh chương trình “Select USA” nhằm mục đích thúc đẩy đầu tư từ CATBD vào Mỹ.
c) Về ngoại giao, Mỹ đã tăng cường củng cố những liên minh song phương truyền thống và đẩy mạnh hợp tác sâu rộng hơn với những đối tác đang nổi. Trong nhiệm kỳ đầu của Obama, chủ trương “xoay trục” đã được thúc đẩy rất mạnh mẽ và tự tin. Thực tế này phần nào được thể hiện qua thống kê về những chuyến công du tới khu vực CATBD của những lãnh đạo cấp cao của Mỹ. Tháng 11-2009, Tổng thống Mỹ thăm Xinhgapo, Trung Quốc và Nước Hàn. Tháng 11-2010, Tổng thống Mỹ thăm Inđônêxia, Nước Hàn và Nhật Bản. Tháng 11-2011, Tổng thống Mỹ thăm Ôxtrâylia và Inđônêxia. Tháng 3-2012, Tổng thống Mỹ thăm Nước Hàn và tháng 11 cũng trong năm 2012, thăm Thái Lan, Myanma, Campuchia và dự Hội nghị cấp cao Đông Á; Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ công du CATBD 2 lần trong năm 2009, 4 lần năm 2010, 3 lần năm 2011 và 3 lần năm 2012. Riêng đối với Ngoại trưởng Mỹ, chương trình thao tác của Hillary Clintơn kín đặc những chuyến du ngoạn tới những nước CATBD: 3 chuyến năm 2009, 5 chuyến năm 2010, 4 chuyến năm 2011, 5 chuyến năm 2012. Đặc biệt, trong nhiệm kỳ của tớ, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clintơn dự đủ cả 4 kỳ ARF cũng như những cuộc Tham vấn cấp bộ trưởng liên nghành Ốxtrâylia - Mỹ, Đối thoại kế hoạch và kinh tế tài chính Mỹ - Trung, Tham vấn bảo mật thông tin an ninh Mỹ - Nhật Bản. Bà Clintơn cũng đề xuất tổ chức Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao và Quốc phòng Mỹ - Nước Hàn, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao và Quốc phòng Mỹ - Philíppin. Bà Clintơn là Ngoại trưởng Mỹ đầu tiên trong lịch sử thăm Myanma và Cộng hòa dân gia chủ dân Lào.
Tháng 9-2013, sáng kiến về tham vấn chính thức liên quan đến Bộ quy tắc ứng xử những bên ở Biển Đông (COC) nhằm mục đích trấn áp cách hành xử trên Biển Đông mang lại thuở nào cơ để cải tổ và nâng cao năng lực của những đồng minh và đối tác. Bộ Ngoại giao Mỹ đã và đang công bố gói trợ giúp hàng hải song phương và khu vực trị giá 32,5 triệu USD, trong đó có 18 triệu USD để cải tổ năng lực cho những đơn vị tuần tra duyên hải của Việt Nam, sẽ giúp nâng cao thực lực của những đối tác. Mỹ đang và sẽ tiếp tục trợ giúp những đồng minh và đối tác trong nghành này để tăng cường hợp tác khu vực trong nghành hàng hải. Một giải pháp ít tốn kém đang được giới chức Mỹ bàn thảo là đưa thêm những tàu khu trục nhỏ tới những quốc gia đối tác trong khu vực nhằm mục đích giúp những nước này tăng cường thực lực trên biển.
Chuyến thăm 4 nước Nhật Bản, Nước Hàn, Malaixia và Philíppin (tháng 4-2014) của Tổng thống Mỹ được đánh giá là sự việc tái xác định kế hoạch xoay trục của Mỹ. Trong chuyến du ngoạn này, Mỹ tuyên bố quần đảo tranh chấp trên biển Hoa Đông “nằm trong phạm vi bảo vệ của Hiệp ước bảo mật thông tin an ninh Mỹ - Nhật”. Điều đó nghĩa là những lực lượng Mỹ sẵn sàng đáp trả bất kể sự đe dọa nào về quân sự nhằm mục đích vào Nhật Bản. Tại Nước Hàn, vấn đề cốt lõi là Mỹ đồng ý hoãn việc chuyển giao Quyền chỉ huy thời chiến (OPCON) cho Nước Hàn, trước đó được dự kiến vào tháng 12-2015. Động thái này thể hiện sự cam kết bảo mật thông tin an ninh vững chắc của Mỹ dành riêng cho Nước Hàn trong toàn cảnh căng thẳng mệt mỏi đang tiếp tục leo thang trên bán đảo Triều Tiên. Nếu như với hai đồng minh truyền thống, những động thái của Mỹ nhằm mục đích củng cố lại sự hợp tác vững chắc đã được thiết lập từ nhiều năm, thì với Malaixia, việc nhất trí tăng cấp quan hệ song phương lên “quan hệ đối tác toàn diện” được xem là trang sử mới trong quan hệ không mấy thân mật hàng thập kỷ qua giữa hai nước (lần đầu tiên một tổng thống đương nhiệm Mỹ đến Malaixia Tính từ lúc thời Giônxơn năm 1966).
Mỹ tăng cường sự can dự vào những thể chế khu vực: tăng thêm một chức vụ Trợ lý Ngoại trưởng phụ trách những vấn đề đa phương trong Cục Đông Á-TBD, chỉ định Đại sứ tại ASEAN, kýHiệp ước Thân thiện và Hợp tác Đông Nam Á(TAC), cử đại diện cấp nhà nước tới dự Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á (EAS) và ở cấp ngoại trưởng tới dự Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF). Năm 2012, Ngoại trưởng Hillary Clinton đã và đang tham dự Diễn đàn những quốc đảo Thái Bình Dương (PIF) và là quan chức cấp cao nhất của Mỹ tham dự forum này từ trước tới nay.
Mỹ theo đuổi một loạt những sáng kiến hợp tác với những thể chế đa phương châu Á,trong đó có những vấn đề năng lượng, y tế thông qua Sáng kiến Hạ lưu sông Mêkông (LMI), đầu tư và thương mại thông qua APEC, tăng trưởng kinh tế tài chính và biến hóa khí hậu thông qua ASEAN, tội phạm xuyên quốc gia và năng lượng sạch thông qua EAS. Mỹ đẩy mạnh và nhân rộng những sáng kiến mới được đề xuất tại forum APEC, ví dụ như lập quỹ tài trợ cải tổ tính liên tục của nguồn cung cấp sản phẩm, thành lập Nhóm thao tác về minh bạch và chống tham nhũng. Bên cạnh đó, Mỹ sẽ tăng cường những nỗ lực hợp tác khu vực trong nghành cứu trợ nhân đạo, khắc phục thiên tai và tìm kiếm cứu hộ cứu nạn, ví dụ như trong vụ tìm kiếm máy bay mất tích tại Malaixia mới gần đây.
Mỹ tích cực hợp tác với những nước tiểu vùng sông Mêkông; là quốc gia rất tích cực đưa ra những sáng kiến hợp tác với những nước vùng hạ lưu sông Mêkông. Điều này được giới nghiên cứu và phân tích nhận thức như một sự trở lại khá linh hoạt và mềm dẻo của Mỹ ở khu vực Đông Nam Á. Họ nhìn nhận, đằng sau sự “quay trở lại” đó, còn là một sự thể hiện vai trò không thể thiếu của nước Mỹ nhằm mục đích đối trọng với Trung Quốc tại khu vực Đông Nam Á nói chung và với tiểu vùng sông Mêkông nói riêng. Ngay trên tạp chí Foreign Policy8-2010 (Mỹ), nhà nghiên cứu và phân tích Jonh Lee nhận định: nếu Mỹ thực sự quan tâm đến việc tăng cường sự hiện hữu của tớ tại châu Á, Mỹ nên tập trung vào sông Mêkông vì nơi đây Mỹ gặt hái được nhiều quyền lợi hơn.
Tháng 7-2009, thông qua nhiều kênh rất khác nhau, phía Mỹ đề nghị tổ chức cuộc gặp Một trong những Bộ trưởng Ngoại giao những nước hạ lưu Mêkông và Mỹ bên lề Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao những nước ASEAN và ARF. Lần đầu tiên Ngoại trưởng Mỹ công bố chính thức tại Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN tại Phuket (Thái Lan) một “Sáng kiến Hạ lưu sông Mêkông” (US - Lower Mekong Initiative - LMI). Mục đích của sáng kiến là đẩy mạnh hợp tác, trợ giúp về môi trường tự nhiên thiên nhiên, y tế, giáo dục và hạ tầng của Mỹ đối với những nước thuộc hạ lưu sông Mêkông, gồm có Thái Lan, Lào, Campuchia và Việt Nam. Các nước Mêkông đều bày tỏ hoan nghênh và quan tâm đến sáng kiến hợp tác và nhận định rằng sáng kiến này của Mỹ là kịp thời và tương hỗ update cho những cơ chế khác hiện có. Phía Mỹ đánh giá cao những nước ủng hộ và coi đây là một cuộc gặp mang tính chất chất lịch sử mở ra một cơ chế hợp tác mới. Mục tiêu địa - chính trị của sáng kiến này nằm trong chủ trương “quay trở lại Đông Nam Á” của Mỹ, thể hiện vai trò đối trọng của Mỹ với Trung Quốc tại khu vực sông Mêkông. Đúng như lời xác định của Ngoại trưởng Hillary Clinton: Mỹ đang trở lại Đông Nam Á, và Mỹ hợp tác trọn vẹn với những đối tác trong khu vực này trong một loạt những thách thức đang đe dọa mọi người. Còn Thượng nghị sĩ Jim Webb thì xác định: “Mỹvà hiệp hội thế giới có một cam kết kế hoạch và trách nhiệm và trách nhiệm tinh thần nhằm mục đích bảo vệ sức khỏe và phúc lợi của dân cư sống phụ thuộc vào dòng sông Mêkông cùng với nguồn tài nguyên và nếp sống của tớ.
Để xác định sự xuất hiện của Mỹ tại khu vực hạ lưu Mêkông, ngay sau đó, một thông cáo hoàn toàn có thể nói rằng là chưa hề có từ trước tới nay giữa Mỹ và những nước Mêkông đã được ban bố rộng rãi liên quan tới những vấn đề quan tâm chung, đặc biệt là trong những nghành môi trường tự nhiên thiên nhiên, y tế, giáo dục, và phát triển hạ tầng. Ngoại trưởng Mỹ đã nhấn mạnh vấn đề tới tầm quan trọng của vùng hạ lưu sông Mêkông và mỗi quốc gia Mêkông đối với Mỹ, cùng với cam kết tương hỗ nhằm mục đích bảo vệ hòa bình và thịnh vượng cho khu vực Đông Nam Á. Tại Hội nghị, những ngoại trưởng đã thảo luận sôi nổi về những nghành gồm có ảnh hưởng biến hóa khí hậu và làm thế nào để đáp ứng có hiệu suất cao; phòng chống bệnh truyền nhiễm; mở rộng ứng dụng kỹ thuật cho giáo dục và đặc biệt quan tâm phát triển vùng nông thôn cũng như phát triển hạ tầng. Các Ngoại trưởng Thái Lan, Lào, Campuchia và Việt Nam cũng ghi nhận sự hợp tác ngặt nghèo hơn của Mỹ với những nước hạ lưu Mêkông lúc bấy giờ nhằm mục đích bảo vệ sự phát triển bền vững trong vùng. Sau những thảo luận chung đó, ngoại trưởng những nước đã xét duyệt những nỗ lực chung đang tiến hành, và đồng ý mở ra những nghành hợp tác mới. Để triển khai sáng kiến này, Mỹ cam kết tài trợ cho những nghành mà những nước lưu vực sông Mêkông đang thực sự trở ngại vất vả đó là: môi trường tự nhiên thiên nhiên, y tế và giáo dục và phát triển hạ tầng. Chương trình này kéo dãn 3 năm nhằm mục đích giúp những nước ở lưu vực sông Mêkông triển khai kế hoạch về những vấn đề thiết yếu nêu trên, đặc biệt là nhằm mục đích đối phó với tác động do biến hóa khí hậu gây ra cho những nguồn nước và bảo mật thông tin an ninh lương thực. Có thể nhận thấy, bước đầu, những khoản trợ giúp của Mỹ chưa lớn. Nguồn vốn này còn mang tính chất chất chất tượng trưng hơn là đầu tư thực sự tương xứng với tầm vóc của một cường quốc như Mỹ cũng như nhu yếu của những nước lưu vực Mêkông. Do đó, kĩ năng “đối trọng” của Mỹ với Trung Quốc ngay tại lưu vực Mêkông cũng không được như mong ước của cơ quan ban ngành sở tại Mỹ, nhất là lúc Trung Quốc lại đang ở thế “thượng phong” trong khu vực này
Về vấn đề dân chủ - nhân quyền, một mặt, Mỹ xác định không thể và không thích áp đặt khối mạng lưới hệ thống giá trị của Mỹ lên những nước khác, mặt khác, Mỹ lại nhận định rằng, có những giá trị nhất định mang tính chất chất phổ biến mà những nước cần tôn trọng. Mỹ tiếp tục thúc giục những nước tiến hành cải cách chính trị, tiếp tục truyền bá, cổ súy giá trị dân chủ - nhân quyền thông qua việc nêu đậm nội dung dân chủ - nhân quyền trong thúc đẩy những quan hệ song phương. Ví dụ, sau những cải cách dân chủ ở Myanma, Mỹ xem Myanma là hình tượng thành công của tiến trình dân chủ hóa như nới lỏng cấm vận với Myanma thông qua việc Tổng thống Obama thăm Myanma ngay sau khi đắc cử. Ngoài việc ủng hộ những nhóm chống đối mang danh “những nhà hoạt động và sinh hoạt giải trí dân chủ” ở Trung Quốc, Việt Nam, Mỹ tiếp tục đầu tư vào những tổ chức phi chính phủ nước nhà liên quan nhân quyền, nhân đạo, gắn vấn đề dân chủ - nhân quyền với những vấn đề kinh tế tài chính, phát triển, lệnh cấm bán vũ khí trong quan hệ với nhiều nước ở khu vực.
Về hợp tác ứng phó biến hóa khí hậu, Mỹ tích cực tham gia vào những hành vi đối phó biến hóa khí hậu nhằm mục đích cắt giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính. Tổng thống Obama đã đưa ra chủ trương mới toàn diện nhằm mục đích chống lại tác động của tình trạng biến hóa khí hậu toàn cầu, để đẩy mạnh nỗ lực phát triển năng lượng sạch, và ngày càng tăng hiệu suất năng lượng của máy móc cũng như những tòa nhà. Mỹ đi đầu ủng hộ Tuyên bố Majuro - Hiệp ước mới của khu vực Thái Bình Dương, thành lập Quỹ Thái Bình Dương - Mỹ nhằm mục đích tương hỗ những quốc đảo Thái Bình Dương dễ bị ảnh hưởng bởi vấn đề mực nước biển dâng cao. Hiện Mỹ đang tài trợ 24 triệu USD trong thời hạn 5 năm cho những dự án công trình bất Động sản tại “những hiệp hội duyên hải dễ bị ảnh hưởng” trong khu vực.
Như vậy, kế hoạch của Mỹ đối với CATBD sau Chiến tranh lạnh là bộ phận quan trọng trong kế hoạch toàn cầu của cơ quan ban ngành sở tại Mỹ, mà tiềm năng xuyên suốt, nhất quán là sử dụng ưu thế về kinh tế tài chính, chính trị, quân sự, giành quyền bá chủ khu vực và thế giới. Đây là một trong những tác nhân quan trọng làm cho quan hệ Một trong những nước lớn và cuộc đối đầu đối đầu kế hoạch Một trong những nước này ở khu vực càng nóng bức, quyết liệt trên tất cả những nghành kế hoạch về kinh tế tài chính, chính trị, quốc phòng, bảo mật thông tin an ninh, đối ngoại. Việt Nam cần rất là quan tâm, theo dõi và có những điều chỉnh chủ trương thích hợp, gắn phát triển kinh tế tài chính - xã hội với tăng cường củng cố quốc phòng, bảo mật thông tin an ninh, xây dựng quân đội tinh nhuệ, tân tiến, đủ sức bảo vệ vững chắc độc lập, tự chủ, bảo mật thông tin an ninh quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ đất nước trong mọi tình huống. Đồng thời, tăng cường, mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế trong cuộc đấu tranh chống những mối đe dọa chung, vì tiềm năng xây dựng khu vực CATBD và thế giới hòa bình, hợp tác và phát triển.
____________________
Bài đăng trên Tạp chí Lý luận chính trị số 3-2015
Tài liệu tham khảo
1. TTXVN: “Mỹ với Đông Á và Inđônêxia” Tài liệu tham khảo đặc biệt, ngày 18-1-2006.
2. TTXVN: “Ảnh hưởng của sự việc kiện 11-9 đối với sự cân đối kế hoạch châu Á Thái Bình Dương, Tài liệu tham khảo đặc biệt, ngày 11-6-2002.
3. “Tình hình chính trị - quân sự ở Đông Nam Á và khu vực châu Á Thái Bình Dương”, Sự kiện và nhân vật nước ngoài,số 1-2004.
4. Phan Doãn Nam: “Về chủ trương đối ngoại của cơ quan ban ngành sở tại Obama” Tạp chí Cộng sản, số 797 (3-2009).
5. Vũ Lê Thái Hoàng: Sức mạnh thông minh, thế kỷ Thái Bình Dương và học thuyết đối ngoại Obama, 2012.
6. Hillary Clinton: Remarks on Regional Architecture in Asia;Principles and Priorities, 19-6-2010.
7.Hợp tác Mỹ và những nước Mekong, ://www.mofa.gov/
9. US - Lower Mekong Countries Meeting: Press Release, US Department of State, July/23/2009.
10. Webb Calls on Sec:Clinton to Strengthen Cooperation to Avert Crisis in Mekong River Region of Southeast Asia.Says U.S. should consider withdrawing funding for Mekong River Commission if environmental standards are not met. ://webb.senate.gov/newsroom/pressreleases/10-27-2010-02.cfm
11.Nghiên cứu châu Mỹ ngày này, 7-2012
12.Báo cáo “Đánh giá kế hoạch tái cân đối của Mỹ tại châu Á - Thái Bình Dương”, 2013, Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ.
PGS, TS Nguyễn Thị Quế
Viện Quan hệ quốc tế, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
ThS Nguyễn Thị Thúy
Viện Kinh tế và Chính trị thế giới, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam
