Clip Hình tượng con rồng trên bia đá thời Lê ?
Mẹo về Hình tượng con rồng trên bia đá thời Lê 2022
An Sơn Hà đang tìm kiếm từ khóa Hình tượng con rồng trên bia đá thời Lê được Update vào lúc : 2022-07-22 08:25:02 . Với phương châm chia sẻ Bí kíp về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi tham khảo Post vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Admin lý giải và hướng dẫn lại nha.Hình tượng rồng trong những sắc phong thời Lê – Nguyễn
Cập nhật lúc 17:17, Thứ Tư, 28/12/2011 (GMT+7)
Sắc phong là những chiếu chỉ của vua chúa nhưng không liên quan đến một nội dung nhất định nào. Các vấn đề trong sắc phong gồm có để tặng phong chức vị, tặng mĩ hiệu cho những quan và thần linh. Ngoài sắc phong tất cả chúng ta còn thấy có nhưng cụm từ liên quan như sắc chỉ, sắc lệnh, sắc thư, sắc tặng... Trong nhiều chủng loại sắc này thì có nhiều sắc của những triều đại vua rất khác nhau, đó là về hình thức hoa văn, kích thước sắc, và nội dung cũng rất khác nhau. Đặc biệt, trên mỗi sắc phong đều có những hình tượng của con rồng trên mỗi tờ sắc.
Trên mỗi tờ sắc phong của mỗi triều đại, hình tượng con rồng đều được in, vẽ ẩn trong mỗi tờ sắc rất lộng lẫy, uy nghi và là loài vật rất linh tượng trưng cho nhà vua. Hình tượng con rồng trên sắc phong còn tồn tại một ý nghĩa trọng điểm, đó đó đó là thể hiện sự nghiêm trang trong việc ban sắc, và chống việc làm giả sắc thời phong kiến. Mỗi một sắc phong của mỗi một triều đại có rất khác nhau, trong cả trong một triều đại nhưng ở những thời điểm những vị vua cũng rất khác nhau. Thời Lê, rồng là một loài vật mình dài uốn lượn đều đặn ở trong nhiều tư thế rất khác nhau. Đầu rồng to, bờm lớn ngược ra sau, mào lửa mất hẳn, thay vào đó là một chiếc mũi to. Mép trên của miệng rồng vẫn kéo dãn nhưng được vuốt gần như thể thẳng ra, xung quanh có một hàng vải răng cưa kết lại như hình chiếc lá. Răng nanh cũng khá được kéo dãn lên phía trên và uốn xoăn thừng ở gốc. Trên lông mày và chiếc sừng hai chạc, đầu sừng cuộn tròn lại. Rồng có râu ngắn và một chân trước thường đưa lên đỡ râu, tư thế thướng thấy ở những con rồng đời sau. Cổ rồng thường nhỏ hơn thân, một hiện tượng kỳ lạ ít thấy ở những con rồng trước đó. Trong sắc phong đề năm Vĩnh Khánh nhị niên 1730, thời Lê Đế Duy Phường, hình tượng con rồng thật uy nghiêm nhả ngọc, xen lẫn vào trong đám mây, đuôi dài nhọn, móng vuốt sắc, sừng dày, bờm cao mình uốn nhiều khúc bao bọc toàn bộ sắc phong. Thời Nguyễn con rồng trở lại vẻ uy nghi tượng trưng cho sức mạnh thiêng liêng. Rồng được thể hiện ở nhiều tư thế, ẩn mình trong đám mây, hoặc ngậm chữ thọ, hai rồng chầu mặt trời, chầu hoa cúc, chầu chữ thọ… Phần lớn mình rồng không dài ngoằn mà uốn lượn vài lần với độ cong lớn. Đầu rồng to, sừng giống sừng hươu chĩa ngược ra sau. Mắt rồng lộ to, mũi sư tử, miệng há lộ răng nanh. Vậy trên sống lưng rồng có tia, phân bố dài ngắn đều đặn. Râu rồng uốn sóng từ dưới mắt chìa ra phù hợp hai bên. Trong tờ sắc phong thời Tự Đức, tất cả chúng ta thấy con rồng nằm trải dài khắp cả tờ sắc, mình có nhiều vảy như cá sấu, phối hợp những đốm hoa đầu ngoái lại đằng sau, mình uốn khúc ít hơn rồng thời Lê.
Nhìn chung, hình tượng con rồng là một hình tượng không thể thiếu trong những văn bản sắc phong của triều đình phong kiến. Rồng biểu thị cho nhà vua, biểu thị cho uy quyền tối thượng, vừa uy nghiêm trang trọng lại vừa mang lại một ân huệ cho dân chúng. Rồng theo quan niệm hoàn toàn có thể phun mưa cứu tai ương cho nơi hạn hán, vì thế mà ngoài sắc phong ra, hình tượng con rồng còn được nhân dân khắc, vẽ trong nhiều mô típ nghệ thuật và thẩm mỹ ở những kiến trúc văn hóa dân gian.
NGUYỄN HUY KHUYẾN
,
Đối với người Việt, con rồng đã ăn sâu trong tâm trí của từng người, rồng được xem là thủy tổ của dân tộc bản địa. Người dân Việt dù đi bất kể nơi đâu cũng tự hào mình là con rồng cháu tiên. Còn theo truyền thuyết của người Hoa, rồng là loài vật rất cổ xưa và rất linh. Rồng tượng trưng cho vận may và là hình tượng của sức mạnh và uy quyền. Các triều đại phong kiến Trung Quốc đã lấy con rồng làm hình tượng cho những bậc quân vương từ rất sớm, thời Trần Thủy Hoàng và họ nhận định rằng vua chúa là sự việc hoá thân của rồng nơi trần gian.
Trong môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường người Hoa cũng thích rồng, hình tượng rồng có nhiều trong những trò chơi dân gian vào những dịp lễ tết, hội hè, khai trương mở bán như múa lân, rồng…với kỳ vọng Lân, rồng mang lại mang lại vận may trong làm ăn, mua và bán, mang lại niềm sung sướng ấm no cho mái ấm gia đình. Con rồng trong dân gian của người Trung Quốc là sự việc phối hợp 36 bộ phận tiêu biểu của 36 loài vật có gốc Totem của những bộ tộc người Trung Hoa cổ xưa.
Riêng ngừơi Việt, rồng là loài vật gắn sát với thực tại, đem lại mưa thuận gió hòa, đem lại sự phì nhiêu, phì nhiêu cho đất đai. Rồng được xem là loài vật rất linh, biểu trưng cho uy quyền và niềm sung sướng. Trong việc xây dựng hoàng cung, lăng tẩm, đình chùa, miếu mạo…đều được những nhà địa lý xem xét tới long mạch và được trang trí nhiều rồng. Trong chính sách phong kiến, rồng có liên quan đến vua chúa như Long bào, Long sàng…nhiều địa danh sông núi cũng khá được gắn sát với rồng như: Thăng Long, cầu Hàm Rồng, Cửu Long Giang…
Rồng là hình tượng của sự việc cao quý, của sức sống vĩnh hằng và sức mạnh vũ trụ nên hình tượng rồng được sử dụng nhiều trong kiến trúc cung đình, đình chùa, trang phục vua chúa… Hình tượng con rồng cũng thay đổi theo dòng lịch sử qua những triều đại. Việc xác định phong cách thể hiện con rồng qua những thời kỳ sẽ là một địa thế căn cứ để xác định niên đại khu công trình xây dựng kiến trúc nào đó.
Trong thời đại phong kiến Việt Nam nối tiếp nhau cũng đều lấy rồng làm hình tượng cho thế lực và uy quyền của quân vương. Do vậy, hình tượng rồng không ngừng nghỉ được sáng tạo, thay đổi mẫu mã…trong qúa trình ấy rồng cũng luôn gắn bó với dân tộc bản địa trong những thời kỳ dựng nước và giữ nước.
Hình tượng con rồng của người Việt qua mỗi triều đại có những nét riêng, phong cách riêng. Điều đó thể hiện rất rõ trên tranh vẽ, gốm, điêu khắc, sơn mài…
Hình tượng rồng thời Lý
Nhiều người thường gọi là “Rồng đất”, vì về cơ bản giống con rắn nước hay con giun đất ….Riêng những nhà nghiên cứu và phân tích gọi đây là rồng hình giun hay hình dây và điều đập vào mắt mọi người là nó mang hình dạng của một con rắn. Rồng thường được trang trí với dáng vóc hiền từ, uyển chuyển . Rồng không còn vảy, không sừng, đuôi tròn, to, được tạo trên nền hoàn toàn là dây, lá chứ không trên nền mây và sóng nước.
Rồng thời Lý thường ngẩng đầu lên, miệng thì há to, mép trên của miệng không còn mũi, kéo dãn ra thành một chiếc vòi uốn mềm mại và mượt mà, vươn lên rất cao, vuốt nhỏ dần về cuối. Một chiếc răng nanh mọc từ cuối hàm trên, uốn cong và vắt qua vòi mép ở trên, có trường hợp răng nanh rất dài, uốn lượn mềm mại và mượt mà để vươn lên, hoặc với vòi lên bao lấy viên ngọc.
Thân rồng dài, dọc sống sống lưng có một hàng vảy thấp tỉa riêng ra từng cái, đầu vây trước tua vào hàng vây sau. Bụng là đốt ngắn như bụng rắn, có bốn chân, mỗi chân có ba ngón phiá trước, không còn ngón chân sau. Vị trí của chân bao giờ cũng đặt ở một chỗ nhất định. Chân trước mọc gần giữa khúc uốn thứ nhất, chân đối xứng phía bên kia nằm gần cuối khúc uốn này. Hai chân sau bao giờ cũng ở gần khoảng chừng giữa khúc uốn thứ ba. Cả bốn chân đều có khủy phía sau và có móng giống chân loài chim.
Hình tượng rồng thời Trần
Rồng thời Trần có vẻ như dũng mãnh hơn, đầy sức sống, thân rồng mập, uốn lượn không đều, có vây, có vảy bụng chứ chưa tồn tại trên thân, đầu chỉ có 2 bờm, chân 3 móng….ẩn hiện sau rồng là mây
Thân rồng thời Trần vẫn giữ dáng dấp như thời Lý, với những đường cong tròn nối nhau, những khúc trước lớn, những khúc sau nhỏ dần và kết thúc như đuôi rắn. Vẩy sống lưng vẫn thể hiện từng chiếc, nhưng không tựa đầu vào nhau như rồng thời Lý. Có khi vảy sống lưng có dạng hình răng cưa lớn, nhọn, đôi khi từng chiếc vẩy được phân thành hai tầng. Chân rồng thường ngắn lại, những túm lông ở khủy chân không mờ ra theo một chiều nhất định như rồng thời Lý và lại bay lên phía trước hay phía sau tùy thuộc vào khoảng chừng trống trên bức phù điêu. Và có sự xuất hiện rõ ràng cặp sừng và đôi tay.Đầu rồng không còn nhiều phức tạp như rồng thời Lý. Rồng vẫn có vòi hình lá, vươn lên trên nhưng không uốn nhiều khúc. Chiếc răng nanh phía trước khá lớn, vắt qua sóng vòi. Miệng rồng há to nhưng nhiều lúc không đớp quả cầu.
Rồng thời Trần uốn lượn khá thoải mái với động tác dứt khoát, mạnh mẽ và tự tin. Thân rồng thường mập chắc, tư thế vươn về phía trước. Cách thể hiện rồng không chịu những quy định khắc khe như thời Lý.
Hình tượng rồng thời Lê
Đến thời Lê, rồng có sự thay đổi hẳn, rồng không nhất thiết là một loài vật mình dài uốn lượn đều đặn nữa mà ở trong nhiều tư thế rất khác nhau. Đầu rồng to, bờm lớn ngược ra sau, mào lửa mất hẳn, thay vào đó là một chiếc mũi to. Mép trên của miệng rồng vẫn kéo dãn nhưng được vuốt gần như thể thẳng ra, xung quanh có một hàng vải răng cưa kết lại như hình chiếc lá. Răng nanh cũng khá được kéo dãn lên phía trên và uốn xoăn thừng ở gốc. Lông mày vẫn giữ hình dáng hình tượng ômêga, nhưng được kéo dãn ra và đuôi vuốt chếch lên phía sau. Trên lông mày và chiếc sừng hai chạc, đầu sừng cuộn tròn lại. Rồng có râu ngắn và một chân trước thường đưa lên đỡ râu, tư thế thướng thấy ở những con rồng đời sau. Cổ rồng thường nhỏ hơn thân, một hiện tượng kỳ lạ ít thấy ở những con rồng trước đó. Rồng có mắt to, sừng lớn, chân rồng có 8 móng.
Hình tượng rồng thời Nguyễn
Rồng thời Trịnh Nguyễn vẫn còn đứng đầu trong bộ tứ linh nhưng đã được nhân cách hóa, được đưa vào đời thường như hình rồng mẹ có bầy rồng con quây quần, rồng đuổi bắt mồi, rồng trong cảnh lứa đôi.
Con rồng thời Nguyễn trở lại vẻ uy nghi tượng trưng cho sức mạnh thiêng liêng. Rồng được thể hiện ở nhiều tư thế, ẩn mình trong đám mây, hoặc ngậm chữ thọ, hai rồng chầu mặt trời, chầu hoa cúc, chầu chữ thọ… Phần lớn mình rồng không dài ngoằn mà uốn lượn vài lần với độ cong lớn. Đầu rồng to, sừng giống sừng hươu chĩa ngược ra sau. Mắt rồng lộ to, mũi sư tử, miệng há lộ răng nanh. Vậy trên sống lưng rồng có tia, phân bố dài ngắn đều đặn. Râu rồng uốn sóng từ dưới mắt chìa ra phù hợp hai bên. Hình tượng rồng dùng cho vua có năm móng, còn sót lại là bốn móng.
Nhìn chung Rồng thời này trông mạnh mẽ và tự tin, uy nghi, biểu trưng cho vương quyền. Rồng có thân dài, đầu ngắn, mắt to, đen, vòm thưa có tia bờm dựng đứng, đuôi xoắn theo hình trôn ốc.
Rồng trong quan niệm của người Việt hay người Hoa đều là một loài có từ lâu lăm. Rồng trong môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường hay hình tượng trong mỹ thuật cũng đều mang lại nhiều ý nghĩa tốt đẹp cho mọi người, mọi nhà. Chúng đều có điểm chung là mãi mãi ảnh hưởng đến tâm linh, môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường và suy nghĩ của mọi người.
Có thể thấy, hình tượng rồng đã hiện hữu như thể một khung hình sống đã và đang tồn tại qua những tác phẩm gia dụng và nghệ thuật và thẩm mỹ. Hình tượng rồng đã góp thêm phần tạo nên một niềm tin cội nguồn, một sức mạnh quyền uy của những đấng Quân vương, là niềm tin, là ước mơ và kỳ vọng của nhiều tầng lớp nhân dân lao động.
Ngày nay, trong thời đại công nghiệp hóa, tân tiến hóa, con rồng không hề mang ý nghĩa thiêng liêng, tối thượng nữa, nhưng nó vẫn là đề tài sáng tác trong những nghành kiến trúc, điêu khắc, hội họa, mỹ nghệ…
Dù ở bất kể thời điểm nào, rồng vẫn là một phần trong môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường văn hóa của người Việt.
Gia Bảo
Bảo tàng Bình Dương
Tài liệu tham khảo:
– Sử học trước ngưỡng cửa thế kỷ XXI- Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn Quốc gia năm 1997
– Thông báo khoa học- Bảo tàng lịch sử Việt Nam năm 2003
– Theo Non nước Việt Nam– XB 2006 -Tổng Cục du lịch Việt Nam
– Từ Internet khanhhoathuynga về Hình tượng rồng trong những triều đại Lý,Trần, Lê, Nguyễn
Hội Khoa Học Lịch Sử Bình Dương
Nguồn: ://www.sugia/portfolio/detail/132/tim_hieu_ve_hinh_tuong_rong.html
